Gure historia

INGURUMEN-ERREFERENTEA

Ihobe Euskadiko industriaren birmoldaketa betean sortu zen, Europako erreferente gisa lurzoruaren deskontaminazioaren eta kudeaketa integralaren esparruan. Gure historia ingurumena hobetzen eta euskal herritarren bizi kalitate handiagoa lortzen laguntzeko asmoz enpresekin eta administrazio publikoekin partekatutako lan ibilbidearen emaitza da.

Bere lehen 4 hamarkadetan, Ihoberen jardueraren ardatza ingurumenaren hobekuntza izan da, ingurumenaren aldagaia euskal politika publikoetan integratuz, ingurumen jasangarritasuna euskal enpresentzako lehiakortasun elementu bihurtzeko eta lurraldearen garapen jasangarria bultzatzeko.

MUGARRI GARRANTZITSUENAK

Bere jardun eremuen bidez, Eusko Jaurlaritzaren Ingurumena Kudeatzeko Sozietate Publikoak lagundu egin du kutsadura kentzen, ingurumen ingeniaritzako azpiegiturarik handiena gauzatzen eta ekonomia zirkularra garatzen, hondakinak minimizatuz eta ziurtagirien bidez. Euskadiko ingurumen plangintzari egindako ekarpen sendotik abiatuta, Ihobek tokiko jasangarritasuna eta ingurumen hezkuntza lantzeko jarduera sareak ere hedatu ditu:

Hasiera batean, Ihobek Euskadiko lurzoruen kutsaduraren arazo larriari aurre egiten zion, bere industria-jarduera historikoaren ondoriozkoari. Mugarri horren ondorioz, ingurumen-kudeaketako sozietate publikoa ezagutza teoriko eta praktiko handiena duen agentzia europarretako bat da, gure lurzoruak ahalik eta gehien berreskuratzeko.

1990eko hamarkadan, Ihobek sentsibilizazio- eta dinamizazio-kanpaina handi bati ekin zion euskal enpresen eta eragileen artean, ingurumen-ziurtapeneko prozesuak sustatzeko. Horrela, 1996an, enpresentzako ekoizpen garbiko zerbitzua hedatu zen, eta erakundeetan kultura berri bat sustatu zen, ingurumen-iraunkortasun korporatiboko egungo estrategien aurrekoa, ISO 14001 araua bultzatuta, TaldeISO lantaldeen bidez. Harrezkero, arau horrek jarraipena izan du beste akreditazio batzuetan, hala nola EMAS Europako ziurtagirian eta Europako Etiketa Ekologikoan, baita ekitaldi eta esparru jasangarrien Erronka Garbia metodologian ere.

Mende berria hastearekin batera, Ihobek ingurumen-ingeniaritzako obrarik handienari ekin zion Euskadin: Argalarioko segurtasun-gelaxka, lindanearen arazo larriari aurre egiteko azpiegitura. Proiektu horietatik abiatuta, Ihobe Europako erreferentzia gisa finkatzen da lurzoruen deskontaminazioaren arazoa konpontzeko beharrezkoak diren tresnen garapenean, politiken, giden, legeen eta aholkularitza-zerbitzuen bidez. Horren erakusgarri da Euskadiko Lurzorua Babesteko 2030 Estrategia. Estrategia horrek, ikuspegi integral batetik, gainditu egiten du lurzoru kutsatuen lan-ikuspegi tradizionala, eta ekimen aitzindaria da bai Euskadin, bai Estatuan.

Aldi berean, Ihobek hondakinekin lotutako arazoak konpontzen laguntzen du, SOGECAR edo Oleaz bezalako azpiegituren bidez. Azpiegitura hori olio erabiliak aztertzeko Euskadiko zentro ofiziala izan zen urteetan, eta ISO 17025 ziurtagiria lortu zuen. Prestige ontziaren hondoratzeak eragindako krisiari aurre egiten ere laguntzen du.

Euskadik urteak daramatza gai horiekin ohituta, Ihoberen lanari esker. 2003an, ekodiseinuko lehen araua garatzeko motorra bihurtu zen (UNE 150301, gaur egungo UNE-EN ISO 14006), baita euskal enpresen ezarpen arrakastatsuaren motorra ere.

2011n Basque Ecodesign Centerren buru izan zen, ekonomia zirkularrean eta ekodiseinuan proiektu ekoberritzaileak diseinatzeko aliantza publiko-pribatu handiena, ezagutza sortzeko eta euskal enpresa handien balio-katea bultzatzeko.

Ihobek etengabe bultzatu du ekoberrikuntza euskal enpresa-sektorearen artean, eta apustu horren sari gisa, Euskadi Europako eskualde aurreratuenetakotzat aintzatetsita dago.

2021 ezkero, Ihobek Basque Circular Hub Euskadiko ekonomia zirkularreko zerbitzu aurreratuen zentroak kudeatzen ditu. Horiek aurreko bi ekimenetan metatutako esperientzia guztia jasotzen dute: Ekodiseinu Gela programa (2003-2014) eta Basque Ecodesign Hub (2015-2020). Estatuan eta Europa hegoaldean erreferente, Basque Circular Hub ekimen paregabea da ekonomia zirkularraren esparruan merkatu-prospektiba, prestakuntza aurreratua, joeren analisia eta ezagutza aditua sortzeko zerbitzuak eskaintzeko.

Ihoberen historia berrienean, 2019tik aurrera, sozietate publikoa da Euskadirentzako ekintza klimatikoko Europako proiekturik handienaren buru: Urban Klima 2050, Europar Batasunaren LIFE Programak kofinantzatua, 20 erakunde eta 20 milioi euro inguruko aurrekontuarekin.

Ihoberen Ekintza Klimatikoaren arloak lan handia egiten du klima-aldaketa beste tresna batzuetan integratzeko funtsezko tresnak lantzen, hala nola lurralde-plangintzan. Ihobek historia luze bat du, eta bertan nabarmentzen da 2002 ezkero urtero egiten dela Euskadiko Berotegi Efektuko Gasen Inbentarioa, Nazio Batuetako aditu-taldeak hobetu eta baliozkotutako kalkulu-metodologia batean oinarrituta.

2016an, Ihobe klima-aldaketaren agertoki erregionalizatuak egiten hasi zen, espazio- eta denbora-bereizmen handiarekin. Agertoki horiek funtsezkoak izan dira beste tresna batzuk egiteko, hala nola udal kalteberatasunaren eta arriskuaren indizeak. Itsas mailaren igoerarekin eta kostaldeko arriskuarekin lotutako azterlanek, Kostaegokik kasu, biztanleentzako, ingurune naturalarentzako, hondartzentzako eta baliabideentzako arriskua identifikatzen dute, olatuen eta uholdeen hedapena modelatuta. Ihobek landutako tresnak erakunde eta herritarrentzako karbono-aztarnaren kalkulagailuekin, udal-inbentarioekin edo klima- eta energia-planak egiteko gidarekin osatzen dira.

Eusko Jaurlaritzako Ingurumen Jarduketarako Sozietate Publikoak erabaki-foroetan eta ingurumen-proiektuetan egindako lanak sendotu egin du Euskadik nazioarteko sareetan (ENCORE, Under2 Coalition eta Regions4) duen zeregina.

2002an Ihobek udalerri jasangarrien euskal sarearen sorrera dinamizatu zuen, orduan Udalsarea 21 deitua, eta orain Udalsarea 2030. 250 udalerri, eskualde eta udalaz gaindiko erakundek baino gehiagok osatzen dute sare hori, eta EAEko biztanleen % 98 biltzen ditu. Sare horren helburua da garapen jasangarrirako helburuekin bat egiten duten toki-erakundeen jasangarritasun-politikak eta -planak dinamizatzea. Politika horien artean, nabarmentzekoa da erosketa eta kontratazio publiko berdeko programa, 2008tik ingurumen-irizpideak garatzea bilatzen duena, arlo horretan erreferentzia tekniko gisa eratuta.

Ihobe Euskadiko ingurumen-zentroen Ekoetxea sarea kudeatzeaz arduratzen den erakundea da, herritarrak kontzientziatzeko giltzarria, bisitariei modu jasangarriagoan bizitzen lagunduko dieten esperientziak eskaintzeko. Ekoetxea Urdaibai, Busturian (Bizkaia), izan zen sareko lehen zentroa 2007an, eta horri Txingundi eta Azpeitiko (Gipuzkoa) eta Meatzaldeko (Bizkaia) zentroak gehitu zitzaizkion, Gesaltza Añanako (Araba) zentroa atxiki zain.

ERRONKA BERRIAK

Ihobek, Eusko Jaurlaritzako ingurumen-kudeaketako sozietate publiko gisa, kokapen bakarra du, izan ere, Euskadiko sektore ekonomiko nagusien politika ekonomikoa eta lehiakortasuna bultzatzen dituen sail batean sartzen da.

Horrez gain, Green Deal (Europako Itun Berdea) delakotik eratorritako Europako politiketan oinarritutako berreskurapena bultzatu behar da Euskadin. Itun horrek sozietate publiko honen azken urteetako lan-esparru asko biltzen ditu, hala nola ekonomia zirkularra, klima-aldaketa, lurzoruaren babesa eta biodibertsitatea.

Alexander Boto Bastegieta Ihoberen 40. urteurrenaren ospakizunean zuzendari nagusi denaren hitzetan, datozen urteetan "ziklo berri bat irekiko da Ihoberentzat, Ingurumenaren Euskal Agentzia izatera pasako baita, larrialdi klimatikoan garapen iraunkorra bermatzeko erronka berriak bere gain hartzera deitua".

"Eusko Jaurlaritzaren ingurumen-politiken diseinuan eta hedapenean erreferentziazko solaskidea da Ihobe”

Aurrez Aurre

Eusko Jaurlaritzaren Ingurumen Jarduketarako Sozietate Publikoak hamaika erronkari egin die aurre bere historian zehar. Berrogei urte geroago, Ihobe osatzen duten pertsonak aurrez aurre jartzen dira (Aurrez Aurre), Euskadik jasaten zituen arazo eta beharrei nola aurre egin behar izan zieten hitz egiteko hainbat arlotan, hala nola lurzoruen kudeaketan, lindaneak eragindako kutsaduran, hondakinen minimizazioan eta ekoberrikuntzaren, ekodiseinuaren eta ekonomia zirkularraren, ekintza klimatikoaren eta tokiko jasangarritasunaren, herritarren ingurumen-hezkuntzaren eta Euskadiko ingurumen-plangintzaren bidez produkzio-katean berriro sartzean.

Aurrez Aurre bideo-bildumak Ihobeko profesionalen lan irmoa eta Euskadiko ingurumena hobetzeko konpromisoa erakusten ditu:

Lurzoruak

Lurzorua deskontaminatzea eta babestea dira Ihoberen funtsa. 90eko hamarkadan, birsortutako lurzorua behar zuten proiektu ugari egin ziren, hala nola aireportua handitzea, lehen merkataritza-gunea sortzea, industrialdeak eraikitzea edo Bilboko itsasadarra berreskuratzea. Gaur egun, 2023ko Euskadiko Lurzorua Babesteko Estrategiak ikuspegi integrala du eta Ana Alzolak eta Loli Lorenzok bideo honetan ere jorratzen dute, Eusko Jaurlaritzaren Ingurumen Jarduketarako Sozietate Publikoaren 40. urteurrena dela eta.

Lindane

Mende berria hastearekin batera, sozietate publikoak orain arte Euskadin egin den ingurumen ingeniaritzako obrarik handienari ekin zion: Argalarioko segurtasun gelaxka, gure iragan industrialak herentziaz utzitako lindanearen arazo larriari erantzuteko azpiegitura bat. Proiektu horietatik abiatuta, gaur egun Ihobe Europako erreferentzia sendoa da, lurzoruak politika, gida, lege eta aholkularitza zerbitzuen bidez deskontaminatzeko beharrezkoak diren tresnen garapenean. Ana Mezok eta Leire Escolarrek gogora ekarri dute Eusko Jaurlaritzako Ingurumen Jarduketarako Sozietate Publikoaren etapa bizi hura.

Ekintza Klimatikoa

Ekintza Klimatikoaren arloak lan handia egiten du klima-aldaketa beste tresna batzuetan integratzeko tresnak egiten, hala nola lurralde-plangintzan. Ihobek historia luzea du, eta nabarmentzekoak dira 2002. urteaz geroztik urtero egiten den Euskadiko Berotegi Efektuko Gasen Inbentarioa; 2016. urteaz geroztik funtsezkoak izan diren klima-aldaketaren agertoki erregionalizatuak; eta karbono-aztarna kalkulatzeko beste tresna eta tresna batzuk, udal-inbentarioak edo klima- eta energia-planak egiteko gida. Carlos Castillok eta Mari Luz Gómezek Euskadik eta Ihobek arlo honetan egin duten ibilbideaz hitz egin dute.

Hondakinen kudeaketa ekonomia zirkularrarekin lotuta dago, hau da, produkzio- eta kontsumo-ereduarekin. Eredu horren arabera, dauden materialak eta produktuak partekatu, errentan eman, berrerabili, konpondu, berritu eta birziklatu behar dira ahalik eta denbora luzeenean. Proiektu ekoberritzaileak behar dituzten ekoizpen-prozesuak, Ihoberen ezaugarrietako bat bere ibilbidean zehar.

Hondakinak

Euskadi herrialde industriala da eta, gure lurraldeko ingurumena, aukera bat euskal ekonomiaren trantsiziorako. Ingurumen-arazoak pizgarri izan dira hondakinen kudeaketarako, eta, ondorioz, berritu, kontzientziatu eta birziklatu egin behar izan dira, naturaren prozesu zirkularrak imitatu nahian. Aitor Saez de Cortazarek eta Iñaki Susaetak Ihoberen jarduera-eremu honetako mugarri nagusiak kontatzen dituzte.

Ekonomika Zirkularra

Ekonomia zirkularra da Ihoberen funtsezko ardatzetako bat, ekoizpen-prozesuetan hondakinak minimizatzetik hasi eta munduaren ekodiseinuko lehen arau ziurtagarria sortzeraino. José María Fernándezek eta Ana Rebatek Euskadik arlo honetan egin duen ibilbideari buruz hitz egin dute, ingurumen-aldagaia enpresa-lehiakortasunaren faktore gisa balioesten baitu.

Ekoberrikuntza

Gure ibilbidea Euskadiren ingurumen-hobekuntzarekin lotuta dago, etengabeko ekoberrikuntzaren bidez. Estrategia eta Berrikuntzaren ikuspegitik, Ignacio Quintanak eta Ander Elgorriagak etengabeko esperimentazioan oinarritutako lana gogoratzen dute, Euskadiren ingurumen-erronkei irtenbideak ematen ziren bitartean. Beti arazoei aurre eginez, gure ingurumenaren hobekuntza lortzeko helburuarekin.

Ihoberen historia Euskadiko ingurumen-politiken bilakaerari lotuta dago, ingurumen-plangintzari ekarpen sendoa eginez, tokiko jasangarritasunerako bidean beste erakunde batzuei lagunduz eta ingurumen-hezkuntza sustatuz, Ekoetxea Sarearen bidez.

Ingurumen-plangintza

Ihoberen lehen 40 urteak Euskadiko ingurumen-plangintzaren jatorria ere izan dira. Arlo honetako programa eta estrategiez gain, José Antonio Armolea Solabarrietak eta María García Flechak azaldu dute Ihobek ahalegin handia egin zuela ingurumena enpresen lehiakortasunean funtsezko faktore gisa nabarmentzeko.

Tokiko jasangarritasuna

Tokiko jasangarritasunak markatu du urte hauetan guztietan Ihoberen agenda, Udalsarea 2030 Udal Jasangarrien Euskal Sarearen idazkaritza teknikoa. Mari Mar Alonsok eta Agate Goyarrolak sarearen jatorriaz eta Euskadiren garapen iraunkorrean duen paperaz hitz egin dute.

Ingurumen-hezkuntza

Ingurumen-hezkuntza da Ihoberen funtsezko ardatzetako bat. Ainhoa Diez de Salazar, eta Xabier González Vega Euskadiko ingurumen-hezkuntzaren jatorriaz eta Ekoetxea Sareaz aritu dira. Bere iragana, oraina eta etorkizun berria ezagutzeko ibilbide bat egiten digute: sareak pertsonengan eragin nahi du, etorkizun iraunkorraren aldeko herritarren konpromisoa aktibatzeko esperientzia esanguratsuen bidez.