Mehatxuak

Gaur egun, biodibertsitateak aurrean dituen arriskuak honako hauek dira:

• Urbanizazioa, azpiegituren eraikuntza eta deforestazioa, horrek lurzoruaren erabilera aldatzen duelako, lurzoru naturala artifizial bihurtuz.
• Kutsadura eta ekosistemen degradazioa, ekoizpen industrialaren eraginez eta nekazaritza eta abeltzaintzako praktika intentsibo eta jasanezinen eraginez.
• Klima-aldaketa, batez ere erregai fosilen erabileraren ondorioz.
• Espezie exotiko inbaditzaileak.

Panpako luma-mottoa (Cortaderia selloana)

Halaber, produktuen kontsumo neurrigabean, baliabideen erabilera mugagabean eta ondasunen ekoizpenean oinarritutako eredu kultural eta ekonomikoa biodibertsitatea galtzera eramaten duen beste faktore bat da.

Gainera, ekosistemen produktibitate naturalaren jaitsierak baditu zuzeneko ondorioak tokiko ekonomietan, gizarte- eta ingurumen-kostu handiak ekartzen baititu. Kostu horiek gehien pairatzen dituztenak baliabide naturaletatik bizi diren biztanle-taldeak dira.

Horrenbestez, biodibertsitateak balio ekonomiko berri bat eskuratu du, alegia, ekosistemen funtzionamendu egokia mantentzetik ondorioztatzen diren onuretan oinarritutako balio ekonomiko bat.

Red Natura 2000

>
Pdf deskargatu

Natura 2000 Sarea balio ekologiko handiko naturaguneak biltzen dituen europar sare bat da. Bere helburua da habitat eta espezie mota jakin batzuen babes eta kontserbazio egokia bermatzea, euren banaketa naturaleko eremuetan. Biodibertsitatea Europan babesteko xedez bai instituzioek eta bai herritarrek abiatu duten ekimen nagusia da.

Sare hau Europar Batasuneko kontserbazio-tresna nagusia da, eta baita garapen jasangarria sustatzeko aukera bat ere. Gisa berean, Natura 2000 Sareak oreka sustatzen du jarduera ekonomiko eta sozialen eta naturaren artean, pertsonen bizi-kalitatea hobetzeko xedez.

Ekimena 1992an eratu zen, Habitaten Zuzentarauaren bitartez, eta bi eremu motaz osatuta dago:

• Kontserbazio Bereziko Eremuak (KBE). Zuzentarauak eremu hauek izendatzen ditu EBrentzat interesekoak diren habitat eta espezieak kontserbatzeko.
• Hegaztientzako Babes Bereziko Eremuak (HBBE). Eremu hauek Hegaztiei buruzko 1979ko Zuzentarauan daude ezarrita, eta basa-hegaztientzat garrantzi berezia duten naturaguneei dagozkie.

Sareak 27.384 eremu biltzen ditu, eta Europar Batasuneko lurraldearen % 18 hartzen du, hau da, 1,1 milioi kilometro karratu.

Euskal Autonomia Erkidegoan, Natura 2000 Sareak 47 Kontserbazio Bereziko Eremu (KBE) eta 4 Hegaztientzako Babes Bereziko Eremu (HBBE) biltzen ditu; horiez gain, badira aldi berean KBE eta HBBE diren lau eremu. Horiek guztiak Europako Batzordeari proposatu zizkion Eusko Jaurlaritzak 1997 eta 2003 urteetan.

Esparru honen baitan babestutako eremuak dira euskal gizarteak Europako naturaren babes eta hobekuntzari egiten dion ekarpen handiena, eta, besteak beste, honako naturagune hauek hartzen dituzte barne: basoak, itsasoak, padurak, hezeguneak, sega-belardiak, mendiko larreak, txilardiak eta beste sasiarte batzuk, ibaiak, zohikaztegiak eta labarrak.

EAEko 2000 Natura Sarean integratutako 55 eremuek 1.500 kilometro karratu inguru okupatzen dituzte (lurraldearen % 20,5, gutxi gorabehera).

Espezie inbaditzaileak

Deskargatu

Espezie aloktono edo exotikoak beste eremu batzuetatik datozen eta euren jatorria ez den lurralde batean finkatzen diren espezieak dira. Normalean, espezie horiek giza jardunaren ondorioz iristen dira, zuzenean edo zeharka, eta nahita edo nahi gabe sartzen dira habitat berrian. Espezie horietako batzuk, hots, espezie exotiko naturalizatuak deritzanak, lurralde berrira ohitzen dira, ugaldu egiten dira eta euren populazioak mantentzen dituzte gizakien laguntzarik gabe.

Espezie naturalizatuak gai direnean kopuru handitan ugaltzeko, erritmo bizian edo euren hasierako populaziotik nabarmen urrunduz, orduan espezie exotiko inbaditzaile deitzen zaie.

Fallopia Japonica

Espezie hauek biodibertsitatearen galeraren zuzeneko kausa nagusietako bat dira, eta ingurumen-kalte nabariak sor ditzakete. Beste ondorio batzuen artean, espezie exotiko inbaditzaileek ekosistema naturalen egitura eta osaera aldatzen dituzte, bertoko espezieekin zuzenean lehiatuz eta, batzuetan, horiek baztertzera edo ezabatzera iritsiz. Haien ondorioak ekonomian eta giza osasunean ere antzeman daitezke.

Euskadin, flora aloktonoko 478 espezie daude katalogatuta, guztira; horietatik, 86 inbaditzailetzat hartzen dira, hau da, gure lurraldeko floraren % 3,74. Espezie horiek hainbat ekosistema inbaditu dituzte, eta bereziki jo dituzte kostaldeko habitatak, dunak, padurak, labarrak eta ibaiertzeko basoak.

Faunari dagokionez, 49 espezie inbaditzaile daude identifikatuta (25 espezie ornodun eta 24 espezie ornogabe). Gehienak (34) ur-ekosistemetako espezie propioak dira.

LIFE Estuarioak proiektua

Deskargatu

• Urdaibaiko Biosfera Erreserba 
• Txingudi padura 
• Leako estuarioa 

Baccharis halimifolia Ipar Amerikako kostalde atlantikoan jatorri duen flora exotiko inbaditzaileko espezie bat da; hasieran, apaingarri moduan erabiltzeko ekarri zen, baina gero Europako kostalde atlantiko osoan hedatu da, Bretainiatik Asturiaseraino. Espezie hau goi-padurako eremuetan finkatzen da gehienbat, eta kolonizatze-ahalmen handia du; izan ere, lurzoruaren ezaugarri fisikoak aldatu ditzake eta zuzeneko eragina izan dezake babestutako hegazti ugarirengan.

Proiektu hau Eusko Jaurlaritzak eta Europako Batzordeak kofinantzatu dute, LIFE Natura programaren bidez. Proiektuaren kudeaketa Ihobe sozietate publikotik egin da.

Problematika honi aurre egiteko, LIFE Estuarioak proiektuak aurreikusten du landare inbaditzaile hau desagerraraztera zuzendutako ekintzak gauzatzea; aurreikusten du, halaber, gizartea sentsibilizatzea eta lortutako emaitzen berri ematea.

Baccharis halimIfoliaren masa eta aleak ezabatu izanari esker, 300 hektarea leheneratu eta hobetu ahal izan dira estuarioetako habitatetan. Espezie inbaditzailea ezabatu ondoren, kolonizazio naturalari ekin zitzaion, habitat horietako berezko espezie autoktonoen bitartez, espezie horiek erein eta landatu baitziren ukitutako eremuetan.