Klima aldaketa

Oinarrizko kontzeptuak

Klima-aldaketa planetako nazio guztiek aurrez aurre dituzten ingurumen-erronka premiazkoenetako bat da. NBEren Klima-aldaketari buruzko Gobernuarteko Taldeak (IPCC) adierazi duenez, XX. mendearen erdiaz geroztik atmosferan gertatutako berokuntza globala gizakion jardunak eragindakoa da.

Azken 150 urteetan, munduko tenperatura 0,8 ºC inguru igo da, eta aurreikusita dago igotzen jarraituko duela. Klimaren aldaketa horiek zuzeneko ondorioak izaten ari dira sektore batzuetan, hala nola nekazaritzan, basogintzan, energiaren ekoizpenean, turismoan eta –oro har- azpiegituretan.

Gaur egun, Europako Hegoaldea da klima-aldaketaren zuzeneko ondorioak gehien pairatzen dituzten eskualdeetako bat. Ondorio horien artean, besteak beste, tenperaturaren igoerak, uholdeak eta lehorteak daude.

Euskal Autonomia Erkidegoan, berotegi-efektuko gasen isuriek (BEG isuriak), klima-aldaketaren eragileak direnak, % 1eko gorakada izan zuten 2015. urtean, aurreko urtearekin alderatuta. 2005. urteari dagokionez, isuriek % 24 egin dute behera, eta KLIMA2050 Klima-aldaketaren Euskadiko Estrategiaren helburuak lortzeko zehaztutako ibilbidetik baino pixka bat beherago daude. Estrategia horretan, hain zuzen ere, % 40ko murrizketa ezarri da 2030. urterako.

KLIMA-ALDAKETAREN EUSKADIKO ASTEA

ASTEKLIMA - Klima-aldaketaren Euskadiko Astearen helburu Ihobe_Asteklima_logo nagusia da herritarren artean zabaltzea klima-aldaketaren kontrako konpromiso pertsonala.

Ingurumen Sailak “Ekintza oro, txikia bada ere, garrantzitsua da” leloa abiapuntutzat hartuta sustatutako ekimen honetan denetariko ekintza asko antolatu dira (hitzaldiak, jardunaldiak, tailerrak, bisita teknikoak, ipuin-kontalariak, erakusketak, zinemaldiak), batzuk administrazio publikoen esku eta beste batzuk enpresen esku. Ekintza horien guztien xedea klima-aldaketaren kontrako borroka herritarren eguneroko bizitzan txertatzea da, banakako konpromiso gisa.

ASTEKLIMA 2019

Klima-aldaketaren Euskadiko Astearen lehen edizioa 2019an egin zen; orduan, 6.500 pertsonak baino gehiagok parte hartu zuten EAEko 47 udalerritan antolatu ziren 16 ekitalditan.

ASTEKLIMA-ren webgunea

Klima-aldaketari Egokitzeko KLIMATEK Proiektuak

Deskargatu

Eusko Jaurlaritzak, Ingurumen sailaren bitartez, diru-laguntzak eskaintzen ditu klima-aldaketari egokitzera zuzendutako berrikuntza- eta demostrazio-proiektuak garatzeko, “KLIMATEK I+B+G” laguntzen deialdiaren bidez.

Laguntza horiek zuzentzen dira bai Teknologiaren Euskal Sareko eragiletzat hartzen diren pertsona juridikoei eta bai industriaren, merkataritzaren edo zerbitzuen arloko jarduerak gauzatzen dituzten erakunde pribatuei.

Laguntzetarako deialdi bakoitzean aurkezten diren proposamenek erraz erreplikatu daitezkeen metodologiak eta aplikazio pilotuak definitu behar dituzte, Euskadiko eragile guztiek egunerokoan erabil ditzaketen mapak edo beste produktu batzuk sortu behar dituzte, edo saiakuntza-bankuak identifikatzea eta aukeratzea ahalbidetu behar dute, klima-aldaketaren efektuak epe ertainera monitorizatzeko eta, horren bidez, jarduteko neurri, irizpide eta baldintzak definitzeko.

Proposamenak baloratzerakoan, honako hau hartzen da kontuan: klima-aldaketari egokitzearen ikuspuntutik berritzaileak izatea; lan-metodologia; baliabideen egokitasuna; emaitza ukigarri, praktiko eta erreplikagarrietara orientatuta egotea; eta proiektuaren garrantzia KLIMA 2050 Klima-aldaketaren Euskadiko Estrategiaren helburuei begira.

Klima-aldaketaren Pirinioetako Behatokia

observatorio pirenaico del cambio climático

Bere 2007ko txostenean, NBEren Klima-aldaketari buruzko Gobernuarteko Taldeak mendi-eremuak identifikatu zituen klima-aldaketaren aurrean bereziki sentikorrak diren eremu bezala.

2010ean, Pirinioetako Lan Elkarteak (CTP) –Euskadi beraren partaidea da- abian jarri zuen Klima-aldaketaren Pirinioetako Behatokia (OPCC), helburu hauekin:

Klima-aldaketak Pirinioetan dituen inpaktuei buruz dagoen ezagutza konpartitzea eta kapitalizatu beharreko ezagutza berria identifikatzea.
Naturaguneek klima-aldaketaren aurrean duten kalteberatasuna eta horren inpaktu sozioekonomikoa aztertzea, batez ere tokiko biztanleriari dagokionez.
Jarduera ekonomikoen eta natura-inguruneen egokitzapena hobetzeko gomendio eta aholku operatiboak prestatzea, Mendigunearen eta bertako herritarren garapen harmoniatsua sustatuz.
OPCCRren lanak gizarteari eta eragile sozioekonomikoei ezagutzera ematea.
Pirinioak bistaratzen laguntzea klima-aldaketari buruzko behaketa eta egokitzapenaren arloetan, bai Europan eta bai nazioartean, eta Behatokiaren europar sare bat sortzearen alde egitea.

Ihobe sozietate publikoa OPCC proiektuaren 11 bazkideetako bat da, Espainiaren, Frantziaren eta Andorraren arteko lurralde-lankidetzako POCTEFA europar proiektuaren baitan. Gaur egun, OPCC-POCTEFA proiektua bost ekintza nagusiren inguruan dago egituratuta: klima, ura, biodibertsitatea, basoak eta arrisku naturalak.

Ihobe sozietate publikoa da proiektuaren burua, eta espainiar alderdia koordinatzen du biodibertsitatearen eremuan.

TRANTSIZIO ENERGETIKO ETA ALDAKETA KLIMATIKOARI BURUZKO LEGEA

2024ko otsailaz geroztik, Euskadik Trantsizio Energetikoaren eta Klima Aldaketaren Euskal Legea du. Lege horri esker, Euskadi parekatuta egongo da 2050. urterako neutraltasuna, erresilientzia eta bidezko trantsizioa lortzea xedetzat dutelako haiei atxikitzeko asmoa duen araudi, politika eta plan guztiekin.

Trantsizio Energetikoari eta Klima Aldaketari buruzko 1/2024 Legearen xedea da Euskadin neutraltasun klimatikoa lortzeko esparru juridiko egonkorra ezartzea, beranduen 2050. urtean (konpromiso hori Pariseko Akordiotik dator), eta klima-aldaketari lotuta lurraldeak duen erresilientzia handitzea, ekitatea eta elkartasuna bermatuko dituen trantsizio bidezko eta jasangarri baten bidez, gizartearen, ekonomiaren eta ingurumenaren ikuspegitik.

EZAGUTU EZAZU

Klima-aldaketaren bitartekoak eta tresnak

Eusko Jaurlaritzak, sozietate publiko honen bidez, klima-tresna eta -zerbitzuak prestatu ditu administrazio publikoei, enpresei eta herritarrei klima-aldaketak eragindako inpaktuetara egokitzen laguntzeko, bai eta isuriak murrizten eta xurgapenak handitzen ere (arintzea).

Ihobek bitartekoak eta tresnak landu izan ditu bere historian zehar, batzuetan enpresei zuzenduak (adibidez, karbono-aztarna), edo udalerriei (adibidez, udal-inbentarioak edo klima- eta energia-planak egiteko gida), eta beste batzuetan publiko anitz edo espezializatuagoari (adibidez, klima-agertokiak). Gainera, aukera ematen dute zenbait zeregin egiteko: diagnostikoak (berotegi-efektuko edo arriskuko gas-isurienak), ekintzak (planak lantzea)...

Atal honetan, klima-aldaketarekin lotutako bitartekoen kita bistara daiteke: kartografia informazioa antolatzeko eta aurkezteko baliabide gisa erabiltzen duten klima-arakatzaileak; arintzearen eta egokitzapenaren arloko tokiko plangintza-tresnak; isuriak murrizteko eta/edo konpentsatzeko kalkulagailuak, etab.

Horiek guztiak, helburuaren (arintzea edo egokitzapena) eta xede-publikoaren (herritarrak, administrazio publikoak eta enpresak) arabera sailkatuta.

Herritarrentzako arintze-tresnak

Herritarren CO2 kalkulagailua:

Kalkulagailua
Herritarrentzako CO2 baliokidearen kalkulagailuak aukera ematen du pertsona bakoitzak egunero sortzen dituen berotegi-efektuko gasen kantitatea kalkulatzeko, eta, gainera, erabiltzaileak batezbestekoaren gainetik edo azpitik ote dagoen jakin ahal izango du, baita bere aztarna murrizteko zer egin dezakeen ere, ohiturak birbideratzen eta berotegi-efektuko gasen isuriak murrizten laguntzen duten keinuekin batera.
52 keinu klima-aldaketaren aurrean

kalkulagailua
Herritarren parte-hartzea funtsezkoa da klima-aldaketara egokitzeko eta hura arintzeko. Horretarako, ‘52 keinu klima-aldaketaren alde’ tresnak aukera ematen du pertsona bakoitzak klima-aldaketarekin duen konpromisoa kalkulatzeko bere eguneroko ekintzetan oinarrituta.

Tresna hori osatzeko, ohiturak birbideratzeko eta berotegi-efektuko gasen isuriak murrizteko balio duten 52 keinu biltzen ditu.
Erakundeetan berotegi-efektuko gasen inbentarioak garatzeko UNE-ISO 14064-1:2006 araua aplikatzeko

Erakundeetan berotegi-efektuko gasen inbentarioak garatzeko UNE-ISO 14064-1:2006 araua aplikatzeko

Deskargatu

Emisioak murrizteko lehen urratsa neurketak egitea da, hau da, emisioen inbentarioa egitea; neurketa hori ezinbestekoa da, halaber, aurrerapenen jarraipena egiteko. ISO 14064-1:2006 araua da tresnarik egokiena erakundeek beren emisioen inbentarioak egin eta haien berri emateko, alegia, karbono-aztarna korporatiboa kalkulatzeko. Hala, erakundeek lagundu egin dezakete klima-aldaketa arintzen, guztiok baikara horren arduradun.

Enpresa eta administrazio publikoentzako arintze-tresnak

Euskadiko berotegi-efektuko gasen Inbentarioa

Deskargatu

Euskadiko berotegi-efektuko gasen inbentarioa eragiketa estatistiko bat da, lurralde historikoaren arabera berotegi-efektuko gasen isurien bilakaera ikusteko eta Euskadik ezarritako nazioarteko murrizketa-helburuei egiten dien ekarpena ezagutzeko aukera ematen diguna.

1990ean, Euskadik 20,8 milioi tona CO2 baliokide isuri zituen; 25,5 milioi tona 2005ean; eta 18,6 milioi tona 2019an. 2005. urtearekin alderatuta, isuriak % 27 murriztu dira; 1990. urtearekin alderatuta, berriz, % 11 murriztu dira . BEG isuriak, CO2 baliokidetan neurtuta, % 2 murriztu dira 2019an 2018. urtearekin alderatuta, eta, balio absolutuetan, 18,6 milioi tonatan kokatu dira. Azken urteko isuriak sektore ia guztietako isurien beherakada orokorrak baldintzatu ditu, nekazaritza-sektorean hazkunde txiki bat izan ezik.

Karbono-aztarna erakundeeta

WEB APLIKAZIORA SARTU

Erakundeetzako karbono-aztarnaren kalkulagailua (gasteleraz), nazioarteko UNE EN ISO 14064-1 arauan oinarrituta, ingurumen-aztarna kalkulatu aurreko urratsa da.

Tresna horrekin lortutako informazioa baliozkoa da Espainiako Gobernuaren Trantsizio Ekologikorako eta Erronka Demografikorako Ministerioaren “Karbono-aztarnaren, konpentsazioaren eta karbono dioxidoa xurgatzeko proiektuen Erregistroa”n borondatez sartzeko.

2023ko martxotik, Climate & Circularity Calculator tresna dago eskuragarri, karbono-aztarna, ingurumen-aztarna eta ekonomia zirkularraren adierazleak antolakuntza-ikuspegiarekin kalkulatzeko aukera ematen duen lehena, baita karbono-aztarna eta bizi-ziklo sinplifikatuaren analisia ere, produktuen eta zerbitzuen ikuspegi batekin. Hori guztia modu integratuan, abiapuntuko informazio berarekin.

Neurtzea: murrizteko lehen urratsa.

Udalsarea 2030eko kideentzako tresna esklusiboak

BEG isuriak eta karbono-aztarna kalkulatzeko tresnak –udal- zein eskualde-mailan– soilik erabil ditzakete udalerri jasangarrien euskal sareko (Udalsarea 2030) kide diren toki-erakundeek. Tresna horien erabilgarritasuna tokiko politikak ebaluatzeko programaren esparruan ematen da, edo sareko Idazkaritza Teknikoari eskaera eginez udalsarea2030@ihobe.eus helbidean.

Udalaren karbono-aztarna kalkulatzeko tresnak udalen instalazioekin eta udalek eskainitako zerbitzuekin lotutako isuriak kalkulatzeko balio du.

Eskualdeko erakundearen karbono-aztarna kalkulatzeko tresnak erakundeen instalazioekin eta erakundeek eskainitako zerbitzuekin lotutako isuriak kalkulatzeko balio du.

Berotegi-efektuko gas-isurien udal-inbentarioaren tresnak aukera ematen du inbentario hori egiteko klima-aldaketan eragin handiena duten alderdiei buruzko politikak egokitzeko eta hobetzeko, hala nola mugikortasuna, hirigintza-plangintza, udal energia-kontsumoa, hondakinen kudeaketa edo energia-hornidura.

Berotegi-efektuko gasen isurien eskualdeko inbentarioaren tresnak aurreko tresnaren erabilera bera du; kasu honetan, eskualdeko erakundeentzat.

Euskal Autonomia Erkidegoko CO2 xurgapenen ex ante kalkulagailua

Deskargatu

Euskal Autonomia Erkidegoko CO2 xurgapenen ex ante kalkulagailua, NEIKER-Tecnaliarekin lankidetzan egina, kudeaketa-tresna bat da, EAEko hainbat erabileratako (basoak, belarki-laboreak, labore iraunkorrak eta larreak) karbono dioxidoaren xurgapenen estimazioa modu errazean kalkulatzen duena, karbono-baliabideak egokiago kudeatzea ahalbidetuz, bereziki karbono-hustulekuak.

Klimaren eta energiaren tokiko planak

Deskargatu

Udalsarea 2030ek gida bat argitaratu du euskal udalerrietarako tokiko klima- eta energia-planak egitea errazteko; klima-aldaketa arintzeko eta hari egokitzeko tokiko plangintza-tresna berria da, LIFE IP Urban Klima 2050 proiektuaren esparruan, toki-administrazioetarako tresnak eta prestakuntza sortzeko ekintza-multzoaren baitan. Euskadiko klima eta energiaren tokiko planak egiteko Gidak esparru metodologiko argia eskaintzen die euskal udalei, klima-aldaketaren aurkako tokiko borrokari aurre egiteko eskura dauden baliabideak eta tresnak nabarmenduz, indarreko nahiz etorkizuneko arau-esparruaren arabera.

Gainera, Gidak klimaren eta energiaren tokiko planak egitea errazten die edozein udalerri edo eskualderi, haren abiapuntua eta egokitzapenaren eta arintzearen arloan egindako aurrerapenak edozein direla ere. Era berean, Alkateen Klima eta Energia Itunari atxikitako udalerriek metodologia horretan oinarritu ahal izango dute, eta metodologia horrek gidatuko ditu munduko ekimen horren baitako plangintza-eskakizunak betetzen eta horren berri ematen.

ERREMINTA-GIDA. Toki-administrazioentzako laguntza energia eta klimaren arloko trantsiziorako

elaboración planes locales clima y energia

Deskargatu

Gida hau udalei, administrazio-batzarrei, mankomunitateei, kuadrillei, gara pen-agentziei eta beste toki-erakunde batzuei zuzenduta dago eta helburu hauek dauzka:

Euskadiko toki-administrazioei energia eta klimaren arloko trantsizioarekin lotutako jardueretan laguntzeko proiektu bat diseinatzea, abiaraztea eta egikaritzea, gaitasunen sorketan, euskarri teknikoan, laguntzetan eta aitorpenean oinarrituta dagoena eta eremu horretan eskuragarri dauden baliabideen erabilera maximizatzen lagun duko duten tresnak eta zerbitzuak emango dituena.
Euskadiko udalerri eta eskualdeetarako ibilbide-orri bat ezartzea, energia eta klimaren arloko politikak aplikatzea errazteko eta toki-erakundeek arlo horretan duten konpromisoa eta lidergoa agerian uzteko.

Euskadiko Hirigintzaren Plangintzari buruzko eskuliburua Klima-aldaketa arintzeko eta Klima-aldaketara egokitzeko

Euskadiko Hirigintzaren Plangintzari buruzko eskuliburua Klima-aldaketa arintzeko eta Klima-aldaketara egokitzeko

Deskargatu

Klima-aldaketa arintzeko eta klima-aldaketara egokitzeko Euskadiko Hirigintza Plangintzaren Eskuliburuak klima-aldaketara egokitzeko eta arintzeko irizpideak definitzeko balio du, udal-plangintzatik abiatuta, Euskadiko klimak etorkizunean izango dituen bilakaera-ereduen eta horrek lurraldean izan ditzakeen ondorioen azterketan oinarrituta, oinarrizko hiru inpaktu kontuan hartuta: ibai uraldiak sortutako uholdeak, itsasoaren mailaren igoerak eragindako uholdeak eta higadura, eta hirietako bero-uhartea.

Enpresa eta administrazio publikoentzako egokitzapen-tresnak

Kalteberatasuna, arriskua eta egokitzapena Euskadiko kostaldean: Kostaegoki

Kostaegoki giden helburua da, alde batetik, itsas mailaren igoeraren eta olatuen ondoriozko kostaldeko arriskua identifikatzea hainbat hartzaileri dagokienez: biztanleria, bizitegi- eta industria-lurzorua, hondartzak, kapital-stocka, natura-ingurunea...; eta, bestetik, kostaldeko uholde- eta higadura-mehatxuen inpaktua jasan dezaketen elementuak egokitzeko jarraibide-multzo bat proposatzea, IPCCk ezarritako hiru multzo handien arabera sailkatuta (neurri fisikoak edo egiturazkoak, neurri sozialak eta neurri instituzionalak), bai eta haien tipologiaren arabera ere: babesa, egokitzapena eta prozesua.

klteberatasunaren eta arriskuaren azterketa

Deskargatu

klima aldaketara egokitzeko orientabideak

Deskargatu

Arakatzailea

Bestalde, Kostaegoki arakatzaileak itsas mailaren igoeraren eta olatuen ondoriozko uholde-arriskua erakusten du EAEko kostalderako espezifikoki, klima-aldaketak hartzaile desberdinetan –hondartzetan, azpiegituretan, ukitutako biztanlerian edo jarduera ekonomikoetan– duen inpaktua ezagutzeko aukera emanez.

Kartografia geoeuskadin ere dago eskuragarri.

Udal-kalteberatasuna eta -arriskua

Kalteberatasun-indizeak eta udalak klima-aldaketaren aurrean duen arriskua tresnak aukera ematen du Euskadiko inpaktuak, kalteberatasuna, arriskuak edo klima-aldaketara egokitzeko neurriak ezagutzeko, aztertuz egungo klima-mehatxu nagusiek zein udalerriri eta zein neurritan eragin diezaioketen. Tresnak aukera ematen du klima-arriskua udal-eskalan edo udalez gaindiko eskalan lehenesteko, 4 inpaktu-kateren arabera: kostaldeko uholdea, ibai-uholdea, bero-boladak eta lehortea.

Kartografia geoeuskadin ere dago eskuragarri.

Deskargatu

Arakatzailea

Horretarako, klima-aldaketak eragindako arriskuen analisia egin da EAEko 251 udalerrietan, honako kontzeptu hauen arabera:

Klima-mehatxua.
Mehatxuarekiko esposizioa.
Aztertutako ingurunearen kalteberatasuna, sentikortasunak eta egokitzeko gaitasunak osatua..
Arriskua, mehatxuaren, esposizioaren eta kalteberatasunaren ondoriozkoa.

Klima-agertokien arakatzailea

Arakatzailea

Ihoberen klima-agertokien arakatzaileak Euskadiko klima-aldaketari buruzko informazioa modu interaktiboan aurkezten du, kartografia erabiliz informazioa antolatzeko eta aurkezteko bitarteko gisa. Harekin, administrazio publikoak, erakunde pribatuak edo edozein interesdunek lor ditzake etorkizuneko fenomenoen (uholdeak, lehorteak, bero-boladak, etab.) portaera ezagutzeko aukera emango duten klima-agertokiak, bai eta halakoek osasunean, azpiegituretan, natura-ingurunean, ekonomian eta abarretan izan dezaketen eragina ere.

Kartografia geoeuskadin ere dago eskuragarri.

Tresna erabiltzaileen profiletara egokitzen da: jakintza-maila txikiagoa duten erabiltzaileentzat serie errazak bistaratzen edo deskargatzen dira, eta gaiari buruzko ezagutza maila aurreratuko pertsonentzako eguneroko datu-fitxategiak deskargatzen dira.

Bideotutoriala: Nola erabili Ihoberen klima-aldaketaren agertokien arakatzailea

Konponbide naturalak

Naturak konponbide egokiak diseinatzen inspiratu eta lagundu dezake, ekosistemen eta haiek gizarteari ematen dizkioten zerbitzuen propietate batzuk zuzenean erabiliz eta/edo egokituz. Naturan Oinarritutako Konponbide edo Konponbide Natural horiek helburu bat baino gehiagotarako alternatibak eskaintzen dituzte, eta jasangarriak, errentagarriak, erabilera anitzekoak eta malguak izaten dira. Naturarekin lan eginez edo naturari pertsonen zerbitzura lan eginaraziz, gizarte erresilienteago baterantz aurrera egiten da, baliabideekin efizienteagorantz, lehiakorragorantz eta berdeagorantz.

Alde batetik, ‘Irtenbide Naturalak’ Euskal Autonomia Erkidegoko tokiko eremuan klima-aldaketara egokitzeko gidak sekuentzia metodologiko argia, koherentea eta erraz erreplikagarria eskaintzen die toki-administrazioei, Naturan Oinarritutako Konponbideak –lehendik daudenak nahiz potentzialak– identifikatzeko eta mapatzeko aukera izan dezaten, egokitzapenaren bidean lagunduz. Bestalde, Irtenbide naturalak. EAEko praktika onen sorta katalogoak Euskadiko Naturan Oinarritutako Konponbideak ezartzeko esperientziak ezagutarazten ditu.

Bestetik, ‘Naturan Oinarritutako Irtenbideak Euskadin. 20 kasu arrakastatsu klima-aldaketara egokitzeko NOK aplikatuz Ihobek argitaratutako aurreko giden esparru metodologikoa eguneratzen du.

Dokumentu honek mehatxu eta onura berriak gehitzen dizkio NOKen azterketari, eta naturan oinarritutako konponbideen esku-hartzeen katalogo bat biltzen du, klima-egokitzapenerako. Horien barruan daude esku-hartzeen azalpen teknikoa, ikasitakoa, oztopoak, arrakasta-faktoreak eta informazio praktikoa, naturan oinarritutako soluzioen inplementazioa Euskadiko udalerri guztietara hedatzeko inspirazio-iturri izango delakoan.

irtenbide naturalak klima aldaketara egokitzeko

Deskargatu

irtenbide naturalak eaeko praktika onen sorta

Deskargatu

Erakundeentzako KAra egokitzeko tresna

Deskargatu

Erakundeentzako klima-aldaketara egokitzeko planak egiteko Gidaliburuaren helburua da erakundeei laguntzea beren klima-arriskuen analisian, bai eta klima-aldaketak eragindako inpaktu negatiboen ondorioak murrizten lagunduko duten egokitzapen-neurriak lehenesteko ere.

Klima-aldaketaren inpaktu ugari jada eragiten ari zaizkie erakundeei, eta gero eta esperientzia handiagoa metatzen da egokitzapen-praktiketan. Hala ere, kasu gehienetan, klima-aldaketara egokitzea oraindik ez dago erakundearen jardueretan txertatuta. Arrakasta duten erakundeak etengabe aldatzen ari den merkatu-ingurune bati ondoen egokitzen zaizkionak dira, aldaketa horiek ekonomikoak, sozialak edo ingurumenekoak ote diren kontuan hartu gabe.

Klimaren eta energiaren tokiko planak

euskadiko klima eta energiaren tokiko planak egiteko gida

Deskargatu

Gainera, Gidak klimaren eta energiaren tokiko planak egitea errazten die edozein udalerri edo eskualderi, haren abiapuntua eta egokitzapenaren eta arintzearen arloan egindako aurrerapenak edozein direla ere. Era berean, Alkateen Klima eta Energia Itunari atxikitako udalerriek metodologia horretan oinarritu ahal izango dute, eta metodologia horrek gidatuko ditu munduko ekimen horren baitako plangintza-eskakizunak betetzen eta horren berri ematen.

Euskadin aplika daitezkeen klima-aldaketara egokitzeko tokiko neurrien jardunbide egokiak

Euskadin aplika daitezkeen klima-aldaketara egokitzeko tokiko neurrien jardunbide egokiak

Deskargatu

Europa, Estatu eta Euskadiko hainbat udalerritan toki-mailan jada abian diren klima-aldaketara egokitzeko jardunbide egokiak biltzen diitu dokumentu honek. Sistemak eta gizakiak klima- aldaketak eragindako inpaktuetara arrakastaz egokitzea badagoela frogatzen dute horrelakoek. Esperientzia horiek klima-aldaketara egokitzeko lanean ari diren Euskadiko udalerriei jakinarazi nahi diegu dokumentu honen bidez, erreferentziako informazioa errazago eskura dezaten eta inspirazio-iturritzat har dezaten komunitate erresiliente eta jasangarriagoak garatzeko bidean.

Euskadiko klima aldaketaren egoeretan muturreko prezipitazio gertaerei lotutako euro uholdea

Deskargatu

Dokumentu honetan euri-jasak (egun batean gertatzen den euritea) aztertzen dira, klima-aldaketa egoeretan (RCP 8,5 egoeran eta 2041-2070 aldia), bai eta horiek euri-uholdeetan duten eragina ere. Euri-jasen eta euri-uholdeen fenomenoak interes berezia dute saneamendu-sareen diseinuan eta eraginak sortzen dituzte hainbat egituratan.

Kartografia geoeuskadiko bisorean ikus daiteke. Proiektuaren ziurgabetasuna dela eta, bistaratzea 1:25.000 baino handiagoa den eskalara mugatu da.

ERREMINTA-GIDA. Toki-administrazioentzako laguntza energia eta klimaren arloko trantsiziorako

Deskargatu

Gida hau udalei, administrazio-batzarrei, mankomunitateei, kuadrillei, gara pen-agentziei eta beste toki-erakunde batzuei zuzenduta dago eta helburu hauek dauzka:

Euskadiko toki-administrazioei energia eta klimaren arloko trantsizioarekin lotutako jardueretan laguntzeko proiektu bat diseinatzea, abiaraztea eta egikaritzea, gaitasunen sorketan, euskarri teknikoan, laguntzetan eta aitorpenean oinarrituta dagoena eta eremu horretan eskuragarri dauden baliabideen erabilera maximizatzen lagun duko duten tresnak eta zerbitzuak emango dituena.
Euskadiko udalerri eta eskualdeetarako ibilbide-orri bat ezartzea, energia eta klimaren arloko politikak aplikatzea errazteko eta toki-erakundeek arlo horretan duten konpromisoa eta lidergoa agerian uzteko.

Euskadiko Hirigintzaren Plangintzari buruzko eskuliburua Klima-aldaketa arintzeko eta Klima-aldaketara egokitzeko

Deskargatu

Itsasertza klima aldaketara egokitzea hirigintza plangintzaren bidez Euskadin

Deskargatu

Dokumentu honek euskal kostaldea egokitzeko orientabideen multzo bat proposatzen du, ildo horretan aurrera egiten jarraitzeko. Planteatzen diren orientabide hauen helburua da gidari izatea eta laguntza ematea euskal itsasertzaren planeamendu urbanistikoan klimaren osagaia txertatzeko garaian, Kostaegoki Proiektua hartuta erreferentzia nagusitzat (www.ihobe.eus/argitalpenak/kostaegokii-kalteberatasunaren-eta-arriskuaren-azterketa) zeinak informazio eta tresna garrantzitsuak ematen dituen klima aldaketak eragindako batez besteko itsas mailaren igoeraren ondorioei eta olatuek euskal kostaldean duten eraginari dagokienez.

Klima-aldaketarako tresnak ondare naturalaren alorrean

Natura-ondarearen klima-ekintzarako tresnen helburua da klima-ikuspegia (arinketa, egokitzapena) natura-ondarearen plangintzan eta kudeaketan txertatzen laguntzea eta klima-ekintza sustatzea, Euskadiko natura-ondarea kontserbatzeko legearen, klima-aldaketari buruzko estatuko legearen edo klima-aldaketari buruzko Euskadiko lege-aurreproiektuaren eskakizunak betetzen lagunduz. Eremu babestuak kudeatzeko dokumentuetan klima-aldaketaren integrazioaren diagnostikoa egiteko aukera ematen duten tresnak aurkeztu dira, eta horiek beste plangintza sektorial mota bat berrikusteko ere erabil daitezke. Gainerako tresnak, emaitzak eta kartografia ekosistemen eta espezieen egokitzapena erraztera bideratuta daude, eta kudeaketako administrazio-maila guztietan erabil daitezke, bai eremu babestuetan, bai hiri-eremuetan eta hiri-inguruetan.

Euskadiko anfibio-espezieak klima-aldaketara egokitzeko neurriak

euskadiko-anfibio-espezieak-klima-aldaketara-egokitzeko-neurriak

Deskargatu

Natura 2000 Sareko kasu praktikoa

Txostenaren helburua da Euskal Autonomia Erkidegoko (EAE) Natura 2000 Sareko espazioen Funtsezko Elementuak diren anfibio espezieentzat klima aldaketara egokitzeko neurriak bilatzea, biltzea, hautatzea eta kritikoki aztertzea.

Informazio hori gomendioak egiteko edo erresilientzia sustatzen duten kudeaketa jarduerak sustatzeko erabiliko da, haien klima arriskua murriztu ahal izateko.

Euskadiko intsektu polinizatzaileak klima-aldaketara egokitzeko neurriak

euskadiko-intsektu-polinizatzaileak-klima-aldaketara-egokitzeko-neurriak

Deskargatu

Natura 2000 Sareko tximeleten kasu praktikoa

Txostenaren helburua da intsektu polinizatzaileentzat klima aldaketara egokitzeko neurriak identifikatzea, haien erresilientzia sustatzeko eta kontserbazio egoera hobea izateko. Horrez gain, azterketa zehatzagoa egin da, arreta Euskal Autonomia Erkidegoko Natura 2000 Sarean jarrita. Hala, klimaren ikuspegitik eguneko intsektu polinizatzaileen espezieentzat (adibidez, tximeletentzat) garatu beharko liratekeen neurriak zehazten dira, Habitat Zuzentarauak babesten dituen espezieak baitira.

Euskadiko lehorreko habitaten klima-arriskuaren analisia. Emaitzak

euskadiko-lehorreko-habitaten-klima-arriskuaren-analisia-emaitzak

Deskargatu

Helburua da lehorreko 40 habitaten klima arriskuaren azterketatik lortutako emaitzak laburtzea: Batasunaren Intereseko 27 Habitat (horietatik 7 lehentasunezkoak dira), Habitaten eta Hegaztien Europako Zuzentarauen arabera, eta Erkidegoko Intereseko 13 Habitat, EUNIS sailkapenaren arabera. Informazio kartografiko espezifikoa laburbiltzen eta osatzen duten hiru emaitza mota ematen dira: lehena, Euskadiko 40 habitatetarako klima arriskuaren indizearen osagai guztien batez besteko balio haztatuak jasotzen dituzten taulak, eskualde mailan kudeaketa lehentasunak ezartzeko aukera ematen dutenak; bigarrena, Natura 2000 Sareko 27 espazioetarako (gehienbat lehorreko 40 habitat horiek osatzen dute) batez besteko balio haztatuak jasotzen dituzten taulak, espazio mailan eta erkidego ikuspegiarekin kudeaketa lehentasunak ezartzen laguntzen dutenak; eta hirugarrena, Natura 2000 Sarea osatzen duten 55 KBE, HBBE eta KBE/HBBE eremuetako bakoitzean lurreko habitat bakoitzerako batez besteko balio haztatuak jasotzen dituzten taulak, eremu babestuen mailan kudeatzen laguntzeko.

Nola sartu klima-aldaketa Euskadiko naturagune babestuen plangintzan eta kudeaketan

nola-sartu-klima-aldaketa-euskadiko-naturagune-babestuen-plangintzan-eta-kudeaketan

Deskargatu

Natura 2000 Sarearen kasu praktikoa

Dokumentuaren helburua da eremu babestuetan ekintza klimatikoa erraztea, ikuspegi klimatikoa integratzeko aukera ematen duen metodologia baten bidez. Metodologia 4 Fasek eta 44 irizpidek ditu, klima aldaketa Natura 2000 eremu baten Kudeaketa Planean txertatzeko egin beharreko urratsak ezartzen dituztenak. Tresna horrek autodiagnostikorako eta klima aldaketa kudeaketa dokumentuetan sistematikoki sartzeko gida gisa balio du. Horretarako, arinketa eta egokitzapena sustatzeko erabil daitezkeen gomendioak eta erreferentzia espezifikoak sartu dira eremu babestuen plangintzan. Kasu praktiko bat erabili da, tresna horren potentziala eta lor daitezkeen emaitzen tipologia adibideekin irudikatzeko.

Dokumentuarekin batera, honako eranskin hauek daude:

Natura 2000 Sarearen Kudeaketa Plan bat klima aldaketaren ikuspegitik aztertzeko autoebaluazio-formularioa: 44 irizpideren bidez Natura 2000 Sarearen kudeaketa dokumentu batean ikuspegi klimatikoa sartzea ebaluatzeko txantiloia.

EAEko Natura 2000 Sarearen Kudeaketa plan bat klima-aldaketaren ikuspegitik egokitzeko analisirako egiaztapen-zerrenda: Natura 2000 Sarearen kudeaketa dokumentu batean ikuspegi klimatikoa txertatzeko gomendio eta erreferentziak eta 44 irizpide jasotzen dituen egiaztapenen zerrenda.

Klima-aldaketaren aldagaia Natura 2000 Sarearen kudeaketa-dokumentuetan integrazioaren adibidea

klima-aldaketaren-aldagaia-natura-2000-sarearen-kudeaketa-dokumentuetan-integrazioaren-adibidea

Deskargatu

Gasteizko Mendi Garaiak (ES2110015) Kontserbazio Bereziko Eremuaren (KBE) kasu praktikoa

Dokumentuaren helburua da adibide edo kasu praktiko teoriko batekin erakustea nola ikuspegi klimatikoa txertatzeko tresna Natura 2000 Sarearen kudeaketa dokumentu batean aplika daitekeen, eta lor daitezkeen emaitzak ikusaraztea. Horretarako, Euskadiko eremu babestu baten kudeaketa dokumentu guztien (Standard Data Form, II. Eranskina eta III. Eranskina dituzten dekretuak) idazketa aldatu da, aldaketen kontrolarekin, eta arinketa eta egokitzapena txertatuta lor daitekeena agerian uzteko.

Euskal Autonomia Erkidegoaren analisi bioklimatikoa klima-aldaketaren agertokietan

euskal-autonomia-erkidegoaren-analisi-bioklimatikoa-klima-aldaketaren-agertokietan-2

Deskargatu

Dokumentuaren helburua da, batetik, analisi bioklimatikoaren potentziala aurkeztea, klima aldaketako agertokien esparruan etorkizunari begira proiektatutako tenperatura eta prezipitazio aldaketak ekologikoki interpretatzeko, eta, bestetik, natura ondarearen ekintza klimatikorako duen ahalmena. Horrez gain, Agertokiak I proiektuko (Ihobe, 2017) RCP 8.5 klima agertokia erabiliz eta indize bioklimatikoek denbora tarte desberdinetan (1971-2000, 2011-2040, 2041-2070 eta 2071-2100) Euskadin izan duten aldakuntza aztertuz egindako analisi bioklimatikoaren emaitzak aurkezten dira.

EAE-ren sailkapen bioklimatikorako tresna. Erabilera-gida

eae-ren-sailkapen-bioklimatikorako-tresna-erabilera-gida

Deskargatu

Euskal Autonomia Erkidegoko (EAE) sailkapen bioklimatikoa kalkulatzeko diseinatutako tresna erabiltzeko eskuliburua. Tresna ArcMap programarekin diseinatuta dago, hau da, prozesamendu geoespazialerako ESRIk duen ArcGIS programa multzoaren osagai nagusiarekin, eta beharrezkoa da Advanced lizentzia izatea programa exekutatu ahal izateko. Aplikazio horrek unitate bioklimatikoen kalkulua ahalbidetzen du, edozein klima agertokitarako eta denbora horizontetarako. Rivas-Martinezen sailkapen bioklimatikoan (Rivas-Martinez, 2004) oinarrituta dago diseinatuta, eta soilik makrobioklima Epelerako eta Mediterraneorako, horiek dira-eta EAEn daudenak. Hala ere, tresna honek munduko edozein eskualdetako datu klimatikoak prozesatu ditzake bi makrobioklima horien barruan.

Tresna honen emaitza makrobioklimen, bioklimen, pisu bioklimatikoen (onbrotipoak eta termotipoak) eta isobioklimen mapa geoerreferentziatu batzuk dira, tif eta shape formatuetan. Laster egongo da eskuragarri online sarbidea, baina formulario honen bidez eska ditzakezu

Natura 2000 Sarearen kudeaketa planak klimaren ikuspegitik aztertzeko tresna

herramienta-para-clasificacion-bioclimatica-capv-guia-uso

Deskargatu

Gasteizko Mendi Garaiak KBEaren kasu praktikoa (ES2110015)

Natura 2000 Sarearen Kudeaketa Plan bateko klimaren ikuspegiaren azterketa erraztera bideratuta dago dokumentua. Horretarako, arintzearen eta egokitzearen ikuspegiari egiten zaion ekarpena aztertzea ahalbidetzen duen metodologia garatu da, 12 irizpideren bidez (6 arintze irizpide eta 6 egokitzapen irizpide). Tresna horrek autodiagnostikoa eta kudeaketa dokumentuetan klima aldaketa sistematikoki txertatzeko gida bat izateko balio du, eta kudeaketa planetan klima ikuspegia diagnostikatzeko tresnaren edukien osagarria ere bada.

Metodologia bat aplikatzeko 2 kasu praktiko aurkezten dira: Natura 2000 eremu baten Kudeaketa Plan baten azterketa eta espezie talde baten ikuspegitik egindako azterketa sektoriala.

Dokumentuarekin batera, honako eranskin hauek daude:

Natura 2000 Sarearen Kudeaketa Plan bateko klimaren ikuspegia aztertzeko taula: 12 irizpideren bidez (arintzeari buruzko 6 irizpide eta egokitzapenari buruzko 6 irizpide) Natura 2000 Sarearen kudeaketa dokumentu batean klimaren ikuspegia zenbateraino sartu den ebaluatzeko txantiloia.
Natura 2000 Sarearen Kudeaketa Plan bateko klimaren ikuspegia aztertzeko egiaztapenen zerrenda: Natura 2000 Sarearen kudeaketa dokumentu batean klimaren ikuspegia aztertzeko irizpideak eta gomendioak jasotzen dituen egiaztapenen zerrenda.

EAEko lehorreko habitaten klima-arriskua kalkulatzeko metodologia

Refugios-climaticos-para-habitats-de-interes-comunitario-y-regional-de-la-CAPV

Deskargatu

Argitalpen honen helburua da EAEko lehorreko habitaten klima-arriskuaren Indizea kalkulatzeko garatutako metodologia xehetasunez jasotzea, prozesu osoan egindako urratsak eta erabilitako irizpideak zehaztuz, beste testuinguru geografiko eta lurralde-eskala batzuetan erreplikatu eta/edo egokitu ahal izan dadin.

Bere berrikuntza nagusia izan da lehorreko habitat horien datu geoespazialetan oinarritutako metodologia kuantitatibo baten garapena, KLIMATEKen I+G proiektu honen esparruan: “Natura 2000 Sareak klima-aldaketaren aurrean duen urrakortasuna eta horri zuzendutako egokitzapena,EAEn”. Metodologia hau erabiltzearen bidez lortutako emaitzek ahalbidetu dute eskualde eskalako diagnostiko bat egitea, eta, hortaz, klima-aldaketaren aurrean urrakortasun eta esposizio handiena duten lehorreko habitatak identifikatzea, argitalpen honetan aurkezten den bezala: “Euskadiko lehorreko habitaten klima-arriskuaren analisia. Emaitzak” (Ihobe, 2021).

Babesleku klimatikoak EAEn dauden Europar Batasunaren eta eskualdearen intereseko habitatentzat

Deskargatu

Aurretiazko analisia lehorreko habitatentzat

Dokumentuak natura ondarearen kontserbazioan babesleku klimatikoaren kontzeptua lantzeko aurretiaz egindako azterketa baten emaitza erakusten du. Horretarako, Europar Batasunaren eta Eskualdearen intereseko 8 lurreko habitat erabili dira, Natura 2000 Sareak etorkizunean, klima aldaketaren testuinguruan, babesleku klimatikoak hartzeko duen ahalmena ebaluatzeko.

Ingurumen-politika

KLIMA2050 Klima-aldaketaren Euskadiko Estrategia
KLIMA2050 estrategiaren helmugak eta jarduera-lerroak

KLIMA2050 Klima-aldaketaren Euskadiko Estrategia

Euskadiko klima-aldaketaren aurkako ekintzak bi ardatz nagusi jorratzen ditu: klima-aldaketa moteltzea eta klima-aldaketari egokitzea. KLIMA2050 Klima-aldaketaren Euskadiko Estrategiak ikuspegi orokor batez planteatzen du klima-aldaketaren ingurumen-erronka; horren arabera, politika sektorial guztiek klima-aldaketaren aldagaia integratu behar dute. Ikuspegi integral horrek esan nahi du Eusko Jaurlaritzako sailek aurreikusten dituzten jardunbideak toki eta eskualde mailan gauzatuko direla, jarduera-sektore guztietan. Estrategiaren baitan aurreikusitako jarduera guztiak bat datoz Europar Batasuna alor horretan egiten ari den ahaleginekin eta planteatuta dituen horizonteekin.

Estrategiak 9 helmuga ezarri ditu, eta horien artean honako hauek nabarmentzen dira:

Karbono gutxiko energia-eredu baten alde egitea
Emisiorik gabeko garraio baterantz aurrera egitea
Lurraldearen eta natura-ingurunearen eraginkortasuna eta erresilientzia areagotzea
Berrikuntza bultzatzea
Hobekuntza eta ezagutzaren transferentzia bultzatzea

Helmuga horiek betetzeari begira, 24 jarduera-lerro abiatu dira guztira, besteak beste sektore hauetan: industria, garraioa, energia eta hondakinak.

estrategia vascva de cambio climático 2050

Estrategia honen aplikazioak lortuko du Euskadik % 80 murriztea bere berotegi-efektuko gasen emisioak 2050 urterako, 2005 urteko emisioak erreferentziatzat hartuta. Gainera, energia berriztagarriak garatzeari eta eraginkortasun energetikoko teknologiak orokortzeari esker, aurreikusten da energia- eta industria-sektoreek % 50eko murrizketak lortzea. Halaber, 2050 urterako espero da energia berriztagarrien kontsumoa azkeneko kontsumoaren % 40 izatea.

Deskargatu

2050erako klima aldaketaren Euskadiko estrategiaren bi urtean behingo jarraipena

KLIMA2050 estrategiaren helmugak eta jarduera-lerroak

1. Helmuga: karbono gutxiko energia-eredu baten alde egitea

Jarduera-lerroak:

Eraginkortasun energetikoa hobetzea eta energia-eskaera kudeatzea.
Energia berriztagarriak bultzatzea.
Eraginkortasun energetikoaren eta energia berriztagarrien arloko irizpidea sustatzea hiri-ingurunean, “zero emisiodun eraikuntzak” lortzearren.

2.Helmuga: Emisiorik gabeko garraio baterantz aurrera egitea

Jarduera-lerroak:

Intermodalitatea eta BEG emisio txikiagoak dituzten garraiobideak bultzatzea.
Petrolioaren eratorrien kontsumoa ordeztea.
Garraio-azpiegituretan zaurgarritasun- eta egokitze-irizpideak txertatzea.

3.Helmuga: Lurraldearen eraginkortasuna eta erresilientzia areagotzea

Jarduera-lerroak:

Klima-aldaketarekiko erresilientea, konpaktua eta erabileran mistoa den hiri-egitura bultzatzea.
Lurralde-estrategian zaurgarritasunaren analisia eta klima-aldaketarako egokitzapena txertatzea.

4.Helmuga: Natura-ingurunearen erresilientzia handitzea

Jarduera-lerroak:

Ekosistema naturalen multifuntzionaltasuna sustatzea prozesu biologiko eta geologikoen erregulatzaile gisa.
Klima-aldaketaren aldagaia txertatzea kostaldeko eremuen kudeaketan.

5.Helmuga: Lehen sektorearen erresilientzia handitzea eta haren emisioak murriztea

Jarduera-lerroak:

Nekazaritza-ekoizpen integratua, ekologikoa, tokikoa eta BEG emisio gutxiagokoa sustatzea.
Euskadik karbono-hustuleku gisa duen indarra areagotzea.
Lehen sektoreko praktikak eta kudeaketa klima-baldintza berrietara egokitzea.

6.Helmuga: Hiri-hondakinen sorrera murriztea eta zero isurpen lortzea trataerarik gabe

Jarduera-lerroak:

Hiri-hondakinen sorrera murriztea.
Bilketaren eta gaikako bereizketaren ratioak areagotzea eta ondoren berrerabiltzea, birziklatzea eta balorizatzea.

7.Helmuga: Arriskuei aurrea hartzea

Jarduera-lerroak:

Epe luzera ur-hornidura hainbat erabileratarako bermatzea.
Eraikitako ingurunearen eta azpiegitura kritikoen (energia, ura, elikadura, osasuna eta IKTak) erresilientzia bermatzea muturreko gertaeren aurrean.

8.Helmuga: Berrikuntza, hobekuntza eta ezagutzaren transferentzia bultzatzea

Jarduera-lerroak:

Berrikuntza sustatzea eta ezagutza zientifikoa hobetzea eta transferitzea.
Klima-aldaketaren efektuen monitorizazio- eta jarraipen-sistema bat ezartzea.

9.Helmuga: Euskal administrazio publikoa arduratsu, eredu eta erreferente da klima-aldaketaren arloan

Jarduera-lerroak:

Klima-aldaketaren arloan trebetasunak eta gaitasunak eskuratzeko prestakuntza-jarduerak garatzea.
Klima-aldaketaren arloan biztanleak sentsibilizatzea, prestatzea eta informatzea.
Zero emisio maila duen administrazio publikoa.
Klimaren arloko ekintzarako erakundeen arteko koordinazio mekanismoak finkatzea.
Euskadi nazioarteko mailan kokatzea klima-aldaketaren arloan.

Albisteak

Ikusi guztiak

2025/04/14

Iraunkortasun lokala, Klima aldaketa

Eusko Jaurlaritzak 3 milioi euro inbertitu ditu Bakioko Estepona ibaiaren ingurumen-hobekuntzan, ingurua klimara egokitzeko eta uholdeetatik babesteko

Mikel Jauregi sailburuak eta Amets Jauregizar alkateak Bakea eta Solozarre eremua bisitatu dute, inguru horretan barnealdeko padura eta uholde-basoa sortzea aurreikusten baita, inguruaren klimarekiko erresilientzia hobetu dadin.

Klima aldaketa

Euskadik bere aurrerapena sendotu du ingurumenaren babesean, airearen kalitatean eta isurketen murrizketan hobekuntza nabarmenak eginez, Ingurumen-koiunturari buruzko 2024ko txostenaren arabera

2025/03/14

Industria Ekoeraginkorra, Klima aldaketa

Europako Batzordeak Teknologia Garbien Euskal Zerrenda aitortu du ekonomia zirkularrean jarraitu beharreko adibide gisa

2025/02/06

Klima aldaketa

Mugaz gaindiko mugikortasun jasangarri bultzada Irungo Pierre Loti oinezkoentzako eta bizikletentzako ibilbide berriarekin

2025/02/03

Klima aldaketa

Ihobek babesa eman dio klima aldaketaren eta energia trantsizioaren terminologian espezializatutako hiztegi bat sortzeari, euskarazko erabilera sustatzeko

2025/01/24

Argitalpenak

Argitalpen guztiak

URBAN KLIMA 2050 LIFE PROIEKTU INTEGRATUA

LIFE Urban Klima 2050 Integratua

LIFE Urban Klima 2050 integratua Euskadiren datozen urteetarako klima-ekintzarako proiekturik handiena da.

Europar Batasunak onartu zuen klima-aldaketa arintzeko edota klima-aldaketara egokitzeko LIFE proiektu integratuen arloaren barruan, eta bere helburu nagusia trantsizio energetikoa eta klimatikoa bultzatzea da, euskal lurraldearen erresilientzia lortzeko, Euskadiko eta Europar Batasuneko beste eremu batzuetan erreplika daitezkeen 40 ekintza garatuz.

Eusko Jaurlaritzako Industria, Trantsizio Energetiko eta Jasangarritasun Saileko Ingurumen Jarduketarako Sozietate Publikoa, Ihobe, da buru eta 23 erakundek eta entitatek hartzen dute parte.

7 urteko iraupena 2026ra arte
19,8 milioi euroko inbertsioa.
Betearazitako aurrekontuaren %70
Garapenean aurreikusitako ekintzen %80
Amaitutako aurreikusitako ekintzen %10

Deskargatu LIFE IP Urban Klima 2050en informazio-dosierra

Deskargatu aurrerapen-dosierrak

Ohiko galderak

Sarritan egiten diren galdera guztiak

Zertarako erabiltzen da UNE-ISO 14064-1:2006 Berotegi-efektuko gasak izeneko araua?

UNE-ISO 14064-1:2006 Berotegi-efektuko gasak arauak erakunde batek berotegi-efektuko gasen (BEGen) emisioak kuantifikatzeko eta haien gaineko txostena egiteko bete beharreko printzipioak eta eskakizunak zehazten ditu. Beraz, karbono-aztarna kalkulatzeko arauzko oinarri bat da.

Informazio gehiago nahi izanez gero, hemen kontsultatu daiteke argitalpena:
Erakundeetan berotegi-efektuko gasen inbentarioak garatzeko UNE-ISO 14064-1:2006 araua aplikatzeko gida metodologikoa

Nola kalkula dezaket gure jardueraren ondorioz isurtzen diren berotegi efektuko gas kopurua?

Hainbat metodologia daude jarduera baten ondoriozko isurketak kalkulatzeko. Metodologia horiek Nazio Batuen Erakundeak Klima Aldaketari Buruzko Gobernu Arteko Taldeak (IPCC) nazio mailako inbentarioentzat egiten dituen lanerako liburuetan oinarrituta egoten dira oro har. IPCCak errekuntzako eta prozesuetako isurketak kalkulatzeko isurketa faktoreen berri ematen du.Europar Batasuneko isurketa eskubideen salerosketa araubidearen eraginpeko industriek horretarako Europar Batasunak ezarritako metodologia erabili behar dute.

Gainerako enpresak modu partzialean oinarritu daitezke metodologia horietan, baita nazioarteko hainbat proiektu interesgarritan (GHG Protocol, esaterako) edo ISO (14.064:2006) araudian ere. Klima Aldaketaren Euskal Bulegoak laster aurkeztuko ditu kalkuluak egiteko hainbat tresna, gure autonomia erkidegoko enpresa mota ezberdinen beharretara egokituta.

Enpresa batek karbono arrastoa kalkulatu nahi izanez gero, metodo hauetako askorekin kalkulatzen diren zuzeneko isurietatik harago joan behar du eta kontsumitzen dituen lehengaiei, aktiboei, langileen garraioari eta abarrei lotutako isuriak kalkulatu behar ditu.

Kalkuluak egiteko ez dago metodo bakarra, Erresuma Batuko Carbon Trust etxearen metodologia entzutetsu bihurtu badu ere. Ihobe karbono arrastoa kalkulatzeko metodologia pilotu bat lantzen ari da hainbat euskal enpresarekin, laster arlo honetako zerbitzuren bat eskaintzeko asmotan.

Berotegi efektuko gas gutxiago isurtzeko aholkuak > Bulegoan

Bulegoan ordu asko ematen dugu egunean, eta bertan erabiltzen ditugu aparailu elektroniko gehien (faxak, ordenagailuak, inprimagailuak eta abar). Aparailu hauek gure inguruan duten inpaktua nabarmen gutxitu daiteke, eguneroko lanean hainbat gomendio jarraitu besterik ez dugu egin behar. Hara hemen:

Ordenagailua

Itzali ordenagailua ordubete baino gehiagoan erabili gabe egon behar bada; adibidez, bazkaltzeko atsedenaldietan, bilera luzeetan eta lanaldia amaitzean.
"Energy Star" logotipoa duten ordenagailuak edo pantailak erosi; hori duten ordenagailuek, behar bezala konfiguratuta, kontsumo txikiagoa dute erabiltzen ari ez garen uneetan.
Komenigarria da "bookmark" itzaltze-sistema edo laster-marka duten ekipoak edukitzea; izan ere, sistema horren bidez, teklen sekuentzia egoki batekin, ekipoa deskonekta daiteke, eta itzali zen uneko azken posizioa grabatzen da. Horri esker, itzaltzean genuen laneko posizioa berreskuratzen da ekipoa berriro pizten dugunean.
Energia aurrezten duen pantaila-babesle bakarra pantaila beltzean uzten duena da; beraz, pantaila "Black Screen" moduan konfiguratzea gomendatzen da.
Ekipoek energia minimo bat kontsumitzen dute itzalita ere; horregatik, korronte-elikagailua deskonektatzea ere komeni da egunaren amaieran.
Pantaila lauko monitoreek energia gutxiago kontsumitzen dute eta erradiazio gutxiago igortzen dute.
Ordenagailu eramangarriak mahai gainekoak baino eraginkorragoak dira energiari dagokionez.

Informazio gehiago: Energy Star, Eve, Erosketa publiko berderako ingurumen irizpideak.

Inprimagailuak eta faxak

"Tonerra aurreztu" modua aktibatu inprimatzean edo fotokopiak egitean, aukera hori balego.
Ahal den guztietan, zuri-beltzean inprimatu.
"Energia aurreztu" modua duten ekipoak (Energy Star, Powersave); horren bidez, erabiltzen ari ez garen uneetan edo itxaronaldietan, kontsumoa minimoa izango da.
Astindu toner-kartutxoa amaitzen ari dela adierazten duenean: oraindik ere fotokopia asko egin daitezke.
Erabili tinta- edo toner-kartutxo birziklatuak.
Erabilitako kartutxoak edukiontzi batean utzi, bilketa errazteko.
Erakunde kudeatzaile baimendu batengana jo erabilitako kartutxoak jasotzeko.

Informazio gehiago: Energy Star, ec.europa, Erosketa publiko berderako ingurumen irizpideak.

Papera

Bi aldeetatik fotokopiatu eta inprimatu, paperaren erabilera erdira jaisteko.
"2 orrialde orriko" aukera erabiliz inprimatu.
Informatika-euskarrian lan egin: langileen artean posta elektronikoa erabiltzea sustatu, barneko eta kanpoko komunikazioetarako. Barne-komunikazioko informatika-sareen (intraneta) eta posta elektronikoaren bidez, paperik erabili beharrik gabe bidali eta jaso daiteke informazioa.
Testuak PCan berrikusi inprimatzeko agindua eman baino lehen, aurrebistaren edo ortografia-zuzentzailearen bidez; horrela, akatsak dituzten dokumentuak inprimatzea saihestuko da.
Paper birziklatua erabili (zuritua, klorodun konposaturik gabea eta % 50ean zuntz birziklatuz osatua), bai barne-erabilerako, bai publizitate- edo informazio-liburuxkak egiteko. Inprimagailuaren paper-erretilu bat erabil daiteke horretarako.
Bereizi papera gainerako zaborretatik, inprimagailuaren ondoan egongo diren paper erabilientzako paperontzi berezietara botaz. Gero, ohiko bilketa-bideak erabili birziklatzeko.
Ez erabili faxen azal-orririk; papera eta bidaltzeko denbora aurreztuko da.
Jada inprimaturiko orrien alde zuriak erabil daitezke faxak bidaltzeko, zirriborroak inprimatzeko etab.

Informazio gehiago: Erosketa publiko berderako ingurumen irizpideak, Energy Star.

Zein ekarpen egiten dio nire enpresak klima aldaketari?

Klima aldaketaren eta enpresa sektorearen arteko harremana bi norabidetakoa da. Hasteko, enpresak, beste edozein eragile publiko edo pribatu bezala, berokuntza globalaren erantzule dira, produktu eta zerbitzuak ekoiztu eta kontsumitzen dituzten heinean. Edozein erregai kontsumituta (gas naturala, fuela, petrolioaren gas likidotua, eta abar) berotegi efektuko gasak isurtzen dira (CO2, CH4 eta N2O). Era berean, energia elektrikoa kontsumituta ez da gasik isurtzen kontsumoaren unean, baina gure sistema elektrikoan zentral termikoak erabiltzea eskatzen du (ohikoak edo ziklo bateratukoak) eta horiek erabiltzeak berotegi efektuko gasak isurtzea dakar. Energiaren Euskal Erakundearen kalkuluen arabera, Euskadin, gutxi gorabehera, kontsumitutako kWh elektriko bakoitzeko 459 gramo CO2 isuri ziren 2007an.

Bestalde, hainbat industriak prozesu isuriak egiten dituzte, beren ekoizpen prozesuen ezaugarri berezien ondorioz. Horrela, lehengaiei karbonoa kentzeak CO2 isuriak sor ditzake, besteak beste, zementuaren, beiraren, karearen sektoreetan. Prozesu kimiko jakin batzuetatik datozen berotegi efektuko gasen isurketak (N2O, gas fl uordunak) ere egiten dira.

Azkenik, alderantzizko lotura ere badago; izan ere, klima aldaketak hainbat enpresa sektoretan eragin fisiko zuzenak sortuko ditu, datozen urteotan isurketak mugatzeko guk ahalegina egin edo ez. Uholdeen gisako muturreko fenomenoak sarriago gertatuko dira eta horrek mahastizaintza eta ardogintzako sektoreetan, turismoaren, aseguruen, basogintzaren sektoreetan edo oro har izango dituen eraginetan pentsatu behar da. Eragin horiek arintzera bideratutako ekintzei «klima aldaketara egokitzeko ekintzak» esaten zaie eta azken urteotan gero eta gehiago erreparatu zaie ekintza horiei.

Zer da OCTOPUS?

Europako sei herrialde -horien artean Euskadi- biltzen dituen lankidetzak bultzatuta, LIFE OCTOPUS proiektuak trantsizio energetiko eta klimatikoa sustatuko du, tokiko eta eskualdeko agintaritzak eta energia- eta ingurumen-agentziak ahaldunduz, alor horretako soluzio berritzaileak garatu eta inplementatu ditzaten, euren eskualdeetara egokituta. Euskadirekin batera -berton, gizarte-erakundeak Ihobe eta Energiaren Euskal Erakundea (EEE) dira-, Extremadurak, Zipreko Errepublikak, Mazoviako Vivodato eskualde poloniarrak, Txekiako Usti eskualdeak eta Frantziako Auvernia-Rhone-Alpeak eta Isere eskualdeek parte hartzen dute.

Bere helburua lortzeko, OCTOPUSek tokiko eragileak eskualde-gobernantzarekin konektatzeko diseinatutako zazpi Antolakuntza-sare Erraztaile sortu eta indartuko ditu (EON, ingelesezko hizkitan). EON horiek funtsezko rola jokatuko dute Klima eta Energiari buruzko Tokiko Planen inplementazioa azkartzeko zereginean.

Euskadi dagoeneko bere sarea duten eskualdeetako bat da: kasu honetan, OCTOPUS Udalsarea 2030en bidez egituratuko da: 20 urtetik gorako ibilbidea duten udalerri jasangarrien sarea, Euskadi Europako eskualde aurreratuenen artean kokatzen duena.

Proiektuak lankidetza bultzatuko du, eta EONek ezagutzak trukatzeko eta Europar Batasunaren klima- eta energia-helburuak betetzeko bideragarriak diren gaitasunak eta estrategiak garatzeko zentro gisa jardungo dute. Hala, alderdi interesdunei tresnak, orientazioa eta jardunbide egokiak emango zaizkie oztopoak gainditzeko, hala nola baliabide mugatuak, estrategia zaharkituak eta gobernantza-mailen arteko lankidetza eskasa, jarduera pilotuen eta sostengu espezifikoaren bitartez.

OCTOPUSek 36 hilabetez iraungo du; denbora-tarte horretan, EONen zeregina izango da klima eta energiari buruko tokiko plan eta ekintzen inplementazioa azkartzea, inplikatutako eskualdeen eta erreplikazio-jardueretan parte hartzen dutenen klima- eta energia-helburuak lortzen lagunduz.

Udalsarea 2030, berriz, dagoeneko esperientzia zabala duenez, udalerriei eskaintzen dizkien sostengua, tresnak, zerbitzua eta informazioa indartzen saiatuko da, proiektuari esker. Hala, berritzaileak ez ezik eskalagarriak, bidezkoak eta tokiko beharrei erantzun ere egiten dieten soluzioak bilatuko dira.

Informazio gehiago